Al in 2012 waarschuwde gezondheidsorganisatie WHO dat ons zitgedrag een gevaar voor onze gezondheid werd. Verslavingsarts Robert van de Graaf, cardioloog Leonard Hofstra en hoogleraar Erik Scherder gaan in de recentste editie van het internationale wetenschappelijke tijdschrift Journal of Physical Activity and Health nog een stap verder. Zij pleiten ervoor ons zitgedrag als een verslaving te behandelen. Dit klinkt misschien overdreven, maar is dat ook zo?

Nederlanders zijn kampioen zitten in de wereld. Uit een publicatie van TNO in september 2022 blijkt dat we gemiddeld 10,1 uur zittend doorbrengen op een doordeweekse dag. We weten dat we meer moeten bewegen, maar doen het niet. In tegendeel: we zijn nog meer gaan zitten, met alle gevolgen van dien.

Zitten als verslaving

Scherder benadrukt al langer het nut van bewegen. "Mensen horen het aan, maar komen niet in beweging", zegt de hoogleraar. Verslavingsarts Robert van de Graaf vult aan: “Bij mensen die hun stoelgebruik gingen minderen, zagen we in de eerste weken afkickverschijnselen, zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en een onaangenaam of pijnlijk gevoel. We adviseren dan ook om zitten als een verslaving te behandelen”. 

Samen met diverse partnerbedrijven werkt de Workplace Vitality Hub aan oplossingen voor een vitalere werkomgeving, zoals bureaufietsen en een ‘Slimme Stoel’. Deze stoel bevat onder andere sensoren die drukpunten meten. Zo kan worden bepaald hoe lang iemand al in de stoel zit. Het doel is om de stoel na een bepaalde tijd een signaal af te laten geven: tijd om op te staan en het zitten te doorbreken.

Slimme stoelen op kantoor

Holst Centre, een samenwerkingsverband van imec en TNO, ontwikkelt twee stoelen gebaseerd op ECG-metingen en druksensoren. Projectleiders Bernard Grundlehner (imec) en Margreet de Kok (TNO) pasten bestaande sensortechnologieën toe in een kantooromgeving. Bernard: “We keken hoe we onze technologieën konden combineren. Zo kijkt imec al enige tijd naar ECG-metingen zonder het gebruik van plakkers of ander huidcontact. We hebben deze technologie al wel in autostoelen verwerkt, maar we hadden nog niet eerder naar een kantooromgeving gekeken.” TNO bij Holst Centre gebruikt twee types sensoren in hun slimme stoel. Margreet: “Met piezo-resistente en piezo-elektrische sensoren kunnen we druk meten en zo iemands houding aflezen. Deze sensoren meten niet alleen druk, maar ook de dynamiek hiervan. Zo worden hele kleine veranderingen in druk zichtbaar, waaraan je een hartslag of ademhalingspatroon kunt herkennen. Als je onze beide methodes combineert, dan levert dit een redelijk compleet plaatje van de persoon die in de stoel zit.”

De slimme stoel zal niet morgen al in een catalogus van kantoormeubelen staan, maar naar verwachting worden de komende jaren grote stappen gemaakt in de ontwikkeling. Margreet: “Onze focus ligt nu op het verfijnen van de sensortechnologie. Als we in de praktijk mensen echt op die stoel laten werken, weten we pas hoeveel data je kunt verzamelen en wat je met die data kunt.” Bernhard vult aan: “We zijn echt geschrokken van het aantal uren dat mensen zitten. Als onze stoelen eraan bij kunnen dragen dit aantal uren te verminderen, dan hebben we dat doel in ieder geval bereikt.”